De kogelgaten zitten nog in de muur

Leestijd: 3 minuten  |  09 april 2021

Bijbelvertalen als je land in brand staat: waarom zou je dat doen? Onze medewerker Richard, werkzaam op de afdeling Programma’s, vond het antwoord op die vraag tijdens een bezoek aan de Centraal-Afrikaanse Republiek.

Ik realiseer het me als ik langsloop: de kogelgaten zitten nog in de muur. Essien lijkt aan te voelen wat ik denk en ziet dat ik mijn hoofd naar links beweeg om beter te kunnen kijken. Hij draait zich om en zegt: “Hier hebben ze inderdaad op mij en mijn vrouw geschoten. De schutters stonden waar jij nu staat, op nog geen twee meter bij ons vandaan. Ik was bang dat ze mijn vrouw…”

Het is maart 2013. Bangui, de hoofdstad van de Centraal Afrikaanse Republiek, is overmeesterd door Seleka rebellen. Ze komen naar eigen zeggen om de president van het land af te zetten, maar maken zich op grote schaal schuldig aan plundering, moord en verkrachting. Het vertaalkantoor van de vertaalorganisatie is één van de doelwitten van deze grotendeels islamitische strijders. Het kantoor wordt geplunderd, computers en een auto meegenomen, de directeur van de organisatie en zijn vrouw bijna doodgeschoten. Twee Bijbelvertalers vinden in de daaropvolgende maanden daadwerkelijk de dood.

Voor het te laat is

Waarom nu de Bijbel vertalen? De gedachte dringt zich aan me op, of ik wil of niet. “De mensen sterven,” is het antwoord van Essien. “De gemiddelde levensverwachting in de Centraal Afrikaanse Republiek is nog geen vijftig jaar. We moeten ons uiterste best doen mijn landgenoten te bereiken voor het voor hen te laat is. Soms met gevaar voor eigen leven, dat klopt. Maar ons leven is geborgen in Christus! En hoewel veel van de bewoners van ons land naar de kerk gaan, wordt de bloei van hun geloofsleven beperkt doordat zij de Schriften niet begrijpen. De Bijbel kunnen zij niet lezen omdat ze het Frans of het Sango, de nationale taal, niet voldoende machtig zijn. En ook de prediking vindt vaak in deze talen plaats. Alle reden dus om haast te maken met het vertalen van Gods Woord.”

“We moeten ons uiterste best doen mijn landgenoten te bereiken voor het voor hen te laat is. Soms met gevaar voor eigen leven.”

Indrukwekkend

Hoe langer ik hier rondloop, hoe meer ik onder de indruk raak van het doorzettingsvermogen en de vindingrijkheid van de vertalers. Aangezien de onveiligheid in het land groot is, zijn tien van de elf vertaalteams neergestreken in de relatief stabiele hoofdstad Bangui. Hier werken ze op het terrein van de vertaalorganisatie dat op een steenworp van een moslimwijk ligt. Observatieballonnen met camera’s van de Verenigde Naties hangen aan lange kabels boven het vertaalkantoor in de lucht. De vertalers bezoeken nog steeds de taalgroepen. De vertaling die zij van Bijbelboeken maken, moet niet alleen betrouwbaar, maar ook goed leesbaar zijn. Soms krijgen ze bij het checken van de tekst hulp van vluchtelingen die afkomstig zijn uit taalgroepen elders in het land. Tweemaal per jaar proberen de vertalers hun taalgroepen zelf te bezoeken. Ik heb het geluk te mogen spreken met het Gbeya vertaalteam dat net terug is van een leessessie van enkele weken in het noorden van het land.

Hart tot hart

Het vertaalproject in het Gbeya wordt – net als die in het Kaba en Lutos – mede door steun van donateurs uit Nederland ondersteund. De vertalers zijn in een VN-konvooi naar het gebied gereisd en trokken daarna verder in overvolle busjes, die een onregelmatige vorm van openbaar vervoer verzorgen. Ze sliepen in kerken en bij mensen thuis om verschillende regio’s van het taalgebied te kunnen bezoeken. Samen met de dorpsbewoners namen ze de nieuwe vertaling door en maakten hen enthousiast voor de Bijbelboeken die nog komen. Zeer vermoeid maar blij deden ze mij hun verhaal.
“Het was gevaarlijk onderweg; we zijn verschillende keren aangehouden door gewapende jongeren, maar altijd door God in bescherming genomen. We hebben van hart tot hart met de gelovigen kunnen spreken en op een aantal punten de vertaling bij kunnen schaven.”

15.000 Bijbels

De 200.000 Gbeya wonen in de omgeving van de stad Bossangoa, tegen de grens met Tsjaad. In de stad heeft de overheid nog enige invloed, maar op het platteland is de bevolking grotendeels op zichzelf en traditionele leiders aangewezen. De vertaling van het Nieuwe Testament is echter vrijwel af! Alleen de boeken Openbaringen, Hebreeën en enkele brieven moeten nog met de bevolking en de vertaalconsulent worden gecheckt. Van de vertaling van het Nieuwe Testament zullen in 2018 15.000 exemplaren worden gedrukt, en ook wordt er een audioversie verspreid voor mensen die niet kunnen lezen.

“Voor deze mensen vertalen we het Evangelie,” sluit Essien af. “Dat de Gbeya en de Kaba en de Lutos en al die andere taalgroepen in de Centraal Afrikaanse Republiek het goede nieuws van Jezus Christus in hun eigen taal mogen horen en door het geloof hoop mogen houden in deze moeilijke tijd en uit mogen zien en meebouwen aan een toekomst met Hem.”

Dit artikel verscheen eerder in ons magazine Volken & Talen.

Deel dit bericht

Gerelateerd

Ann Voskamp: “Ik raakte de weg kwijt”

Bedolven onder de aanrollende golven van het leven raakte Ann Voskamp (49) de weg kwijt. Over levensstormen heb je geen…

Lees meer

In memoriam: oud-veldmedewerker Piet Huttenga

Afgelopen vrijdag is oud-veldmedewerker Piet Huttenga op zijn 71e verjaardag plotseling overleden aan een hartstilstand. Hij laat zijn vrouw Helena…

Lees meer

‘Het lezen van de Bijbel werd mijn redding’

‘Iedereen een Bijbel in de eigen taal’, dat is het verlangen van Wycliffe Bijbelvertalers. In ruim twintig landen zet Wycliffe…

Lees meer

Wycliffe Bijbelvertalers en ZHHK gaan samenwerken

De Zending Hersteld Hervormde Kerk (ZHHK) en Wycliffe Bijbelvertalers hebben op 8 februari een samenwerkingsovereenkomst getekend. De intentie is om…

Lees meer

Bestsellerauteur Ann Voskamp hoofdspreekster op uniek vrouwenevent

Ann Voskamp, bekend van haar boek ‘Duizendmaal dank’, komt eind maart naar Nederland om samen met ons vrouwen te inspireren…

Lees meer

Gods Woord biedt hoop voor vluchtelingen

DR CONGO – De Vanuma-Bijbelvertalers moesten vluchten. Hun leven liep gevaar. Dat weerhoudt hen er echter niet van om verder…

Lees meer

Vacatures bij Wycliffe Bijbelvertalers

Wycliffe Bijbelvertalers is op zoek naar versterking van het team in Nederland. Bij de afdeling Relatiebeheer is er ruimte voor…

Lees meer

‘Ik was niet van plan de rebellen te vergeven!’

Veel landen – ver weg en nu opeens ook dichtbij – gaan gebukt onder oorlogen en andere rampen. Veel inwoners…

Lees meer

Opening unieke Bijbelcollectie in samenwerking met Open Doors

Een van de meest complete Bijbelcollecties ter wereld wordt vanaf vandaag tentoongesteld in Ermelo en Driebergen. Anne van der Bijl,…

Lees meer

Bijbelvertaalwerk statistieken 2022 gepubliceerd!

De jaarlijkse statistieken van het wereldwijde Bijbelvertaalwerk zijn bekend. Uit onderzoek blijkt dat van de ruim 7.300 talen momenteel 724…

Lees meer

Complete Una Bijbel in gebruik genomen

In het bergdorp Langda op het eiland Papoea in Indonesië vond woensdag 24 augustus een indrukwekkende plechtigheid plaats. Die dag…

Lees meer

Mensen met visie

Tijdens mijn reis naar Congo wilden we graag Rev. Malendela Katekesombe ontmoeten om met hem van gedachten te wisselen over…

Lees meer

Blijf bidden voor het werk in Oost-Europa

De oorlog in Oekraïne duurt inmiddels al maanden en heeft het leven in Oost-Europa op zijn kop gezet. Wycliffe organisaties…

Lees meer

Klaasje Kooiker uitgezonden naar DR Congo

Afgelopen zondag stond de Hersteld Hervormde Gemeente in Staphorst tijdens de middagdienst stil bij de uitzending van Klaasje Kooiker voor…

Lees meer

Bijbelvertaler Hessel Visser promoveert aan TUA

Op 28 juni 2022 is Hessel Visser, werkzaam voor onder andere Wycliffe Bijbelvertalers, gepromoveerd. De promotie vond plaats aan de…

Lees meer

Hoe God krachtig werkt door verhalenvertellers

‘Tufí, jouw God bestaat echt!’ In een grote, drukke stad, midden in een land* in Azië, zit een groepje mensen….

Lees meer

We houden hoop!

‘In 1991 begint ons avontuur. We vertrekken naar West-Azië. Er volgt veel taalstudie. Omdat de taal die de mensen daar…

Lees meer

‘Ik kon niet stoppen met Bijbellezen’

Maartje Kok, auteur van het boekje 'Bijbellezen, over de kracht van Gods Woord en het belang van dagelijks Bijbellezen.

Lees meer

5 tips om meer te bidden voor Bijbelvertaalwerk

Je bent betrokken bij het werk van Wycliffe Bijbelvertalers, maar verlangt ernaar om het een grotere plek te geven in…

Lees meer

Een les in vergeving

Het is stil. Zes jongeren zitten voorovergebogen om een tafel op een veranda, ergens in Kameroen. De een heeft een…

Lees meer