Leestijd: 3 minuten | 08 februari 2021
In het gebergte in het zuidwesten van Tanzania, ver weg van de Kilimanjaro en de beroemde wildparken leven de Safwa. Toeristen brengen zelden een bezoek aan Mbeya, een bergstadje met boeren en vrachtwagenchauffeurs. Het Safwa is één van de dertien talen die in de drukke straten van Mbeya gesproken wordt. Zoveel talen op zo’n klein oppervlakte: de groep vertalers van het Mbeya Cluster Project heeft het er druk mee. In alle dertien taalgebieden is een vertaalproject gestart.
Omdat de talen sterk op elkaar lijken is een grondige check van het vertaalwerk noodzaak. Vertaler Jamili Waya legt uit: “We gaan terug naar de basis, lezen samen vers voor vers en controleren het. Is dit echt Safwa? Klinkt het Safwa? Of klinkt het als een andere taal, zoals Malila, Bungu of Sangu?”
Enthousiast door woorden
De vijfdaagse bijeenkomst is ook een kans om de natuurlijkheid van het taalgebruik en de rijkdom van de woordenschat te controleren. De Safwa mensen kunnen zeggen: “Dit woord moet je niet gebruiken. Het is te oud of te nieuw.” Soms zorgt het gebruik van een bepaald woord voor enthousiasme. “Sommige uitdrukkingen zijn moeilijk in woorden te gieten, als het gaat om het Safwa,” zegt Waya. “Maar wij vinden ze. Mensen vinden het prachtig als blijkt dat er met hun taal ook iets ingewikkelds gecommuniceerd kan worden.”
Mensen vinden het blijkbaar prachtig als er met hun taal iets ingewikkelds gecommuniceerd kan worden”
De Bijbel tot leven
Naarmate de dagen verstrijken, raken de Safwa enthousiast over iets anders. Niet over hun eigen taal, maar over de diepere betekenis van de woorden en de Bijbelse verhalen die ze horen. Het begint als de Safwa lezen over het scheuren van het tempelgordijn. De Safwa vragen: “We willen meer weten over dit gordijn. Het scheuren van gordijnen is niet bijzonder, dat gebeurt bij ons heel vaak. Waarom heeft Lukas dit geschreven?”
Het vertaalteam van Waya had niet verwacht dat de Safwa nieuwsgierig zouden zijn naar de werkelijke betekenis van de woorden en verhalen van de Bijbel. Er is dan ook geen tijd gepland om tijdens de controle de Safwa te onderwijzen. Toch neemt het vertaalteam de tijd om uitleg te geven. Ze vertellen over de betekenis van het tempelgordijn en hoe dit gordijn vroeger scheiding bracht tussen mensen en het Heilige der Heiligen. “Nu heeft elk mens het recht om het Heilige der Heilige te betreden, omdat Jezus is gestorven.”
Verrast door vertaling
De Safwa mensen reageren verbijsterd en roepen: “Wij kenden deze betekenis helemaal niet. We moeten meer van dit soort onderwijs krijgen, want het ontbreekt ons aan kennis.” Nog steeds zijn de vertalers verrast door het feit dat de Safwa op de laatste dag zeiden: “We willen blijven. Kunnen we dit niet met een week verlengen?”
Dit verhaal is eerder gepubliceerd in Wycliffe Nieuws 2017.