‘Gods verlossing is ook voor de Valé!’

Het is laat in de middag. De klamme hitte hangt nog boven het plein van een dorpje vlak bij Batangafo, in het noorden van de Centraal Afrikaanse Republiek (CAR). Aan de rand van het plein, in de schaduw van een grote acaciaboom, zit een groepje van negen mensen op kleurige tuinstoelen. Een van hen leest iets voor uit een geprint boekje, de anderen luisteren vol aandacht.

Bijbel in eigen taal brengt hoop  

Vertaler Francis Ngao brengt deze middag een bezoek aan dit dorpje in de Valé gemeenschap. Een jaar geleden is hij met twee andere vertalers begonnen met de vertaling van de Bijbel in het Valé. Nu de conceptvertaling van het Lukasevangelie klaar is, bezoeken ze de dorpen om de vertaling uit te testen. Dat doen ze door de Bijbelgedeelten hardop voor te lezen voor een groep mensen. Na maanden hard werken is dit een spannend moment: Hoe komt de vertaling op de Valé sprekers over? Begrijpen ze de boodschap? Voor deze middag heeft Francis Lukas 10 uitgekozen, het verhaal over de barmhartige Samaritaan.

Is dit werkelijkheid?

“Ga heen, en doet u evenzo …” Terwijl de laatste woorden van het verhaal naklinken, blijft het even heel stil onder de luisteraars. Ze hebben vandaag voor het eerst in hun leven een Bijbelverhaal in hun eigen taal gehoord! Dan heft een oude dame in de groep haar handen op. “Is dit werkelijkheid? Zal de hele Bijbel in mijn eigen taal vertaald worden?”, roept ze uit. “Werk alsjeblieft hard door, want ik weet niet hoeveel tijd ik nog heb!”

Stilstand

Tegelijk met de Valé vertaling zijn drie andere Bijbelvertalingen gestart in minderheidstaalgroepen in CAR. Een Bijbel in de eigen taal was een langgekoesterde wens van de kerken in deze taalgebieden. Kerkelijk leiders zijn bezorgd over het gebrek aan Bijbelkennis onder hun leden, zegt Adelphe Dogue-Syssa. Hij werkt bij de nationale vertaalorganisatie ACATBA en is verantwoordelijk voor het taalonderzoek en de relaties met de kerken. “Gebrek aan scholing en misstanden als afgoderij en dronkenschap brengen de kerken en gemeenschappen tot stilstand. De kerken wilden deze situatie doorbreken. En ze wisten dat ze dan moesten beginnen met het onderwijzen van de mensen uit Gods Woord in een taal die ze begrijpen.”

God baande een weg

De nieuw begonnen vertalingen zijn ontstaan vanuit Vision 2025. De initiatiefnemers hebben zich niet laten ontmoedigen door de situatie in hun land. In CAR woedt al jaren een burgeroorlog. Veel mensen zijn op de vlucht. Toch baande God juist in dit land een weg voor Bijbelvertaalwerk. Hij zorgde ervoor dat kerkleiders, samen met vertaalorganisatie ACATBA, zich hiervoor gingen inzetten.

Ook voor ons

Na afloop van de voorlezing in het kleine Valé dorp bemoedigt Job Baguibe vertaler Francis. Job is voorzitter van het taalcomité dat vanuit de kerken toezicht houdt op het vertaalproject. Hij zegt: “De Valé gemeenschap was een volk zonder geestelijke hoop. We gingen naar de kerk, maar klampten ons tegelijk vast aan onze afgoden en traditionele gebruiken. Door het vertalen van de Bijbel verandert dit. We weten nu dat het verlossingsplan van God ook voor ons is.” Francis veegt met een hand over zijn bezwete voorhoofd en knikt instemmend: “De mensen vragen of we hard doorwerken en dat zullen we doen, zodat we Gods hele plan zullen kennen.”