Kerkdienst zonder vuur

“Goedemorgen Maktuni, hoe gaat het?” Dominee Sifuma groet zijn gemeenteleden een voor een. Het lijkt een zondagmorgen die je op veel plekken ter wereld kunt meemaken: mensen komen samen rondom het Woord van God. Maar hier, in Ndvisi in Kenia, gebeurt er iets opmerkelijks zodra de kerkdienst begint. Iets pijnlijks. “Als ik de gemeente verwelkom, spreken we van hart tot hart. Maar zodra ik de Bijbel opensla, groeit de afstand met de snelheid van het licht.”

“Met een vreemde Bijbel zijn mijn preken zonder vuur”

In een afgelegen deel van Kenia, op de grens van Oeganda, zit het kleine kerkgebouwtje van leem stampvol. Dominee Sifuma verwelkomt iedereen persoonlijk, er wordt volop gepraat en gelachen. Maar op het moment dat Sifuma de kerkdienst begint, verandert zijn toon. Hij probeert zichtbaar contact te houden met zijn gemeenteleden, maar de aandacht vervliegt. “Dat gebeurt vaak”, zegt hij met een droevig gezicht na afloop van de dienst. “Omdat we geen Bijbel hebben in het Tachoni, zijn ook onze kerkdiensten niet in het Tachoni. Dat betekent dat we preken, bidden en zingen in een taal die, als we niet oppassen, het ene oor ingaat en het andere weer uit.” Sifuma begrijpt het wel: “Ik lees de Bijbel dagelijks, in het Engels of in het Swahili. En toch, elke keer als ik de Bijbel opensla, is het alsof ik in mijn hoofd een knop om moet zetten. Ik begrijp de woorden, maar ze leven niet echt. Het voelt kunstmatig.”

Moeilijke onderwerpen

Een gemeente leiden zonder Bijbel in je eigen taal: voor predikanten als Sifuma is dat een dagelijkse worsteling. “Als ik mijn preek voorbereid, dan doe ik dat in het Engels, de taal waarin mijn studiemateriaal is geschreven. Als ik de preek houd en de dienst leid, doe ik dat in het Swahili. En als ik dan daarna met een van mijn gemeenteleden een nabespreking houd over de preek, dan gebeurt dat in het Tachoni. Dat lukt wanneer het gaat over concrete, duidelijke verhalen in de Bijbel. Maar als het gaat over ingewikkelde onderwerpen, zoals vergeving, genade, opstanding en dood, dan is dat zo ongelofelijk moeilijk!”

Misverstanden opruimen

Het is moeilijk om een gemeente voor te gaan, zonder dat je kunt terugvallen op een Bijbel die ieder gemeentelid kan begrijpen. “Het eerste probleem is dat ik mijn gemeente heel moeilijk echt kan aanspreken met het Woord van God. Het tweede probleem is dat we soms niet duidelijk kunnen maken wat iets echt betekent.”
“We hebben bijvoorbeeld wel een woord voor ‘heilig’, een woord voor ‘Geest’ en een woord voor ‘God’. Maar als je het in het Tachoni hebt over ‘de Heilige Geest van God’, dan zeg je iets heel anders dan wat de Bijbel bedoelt. Want heilig kan ook ‘goed’ betekenen.

Bij een geest denken Tachoni aan iets wat uit de mens komt, of wat de oorzaak is voor hun gedrag. Ben je vrolijk, moedig of wijs, dan heb je een goede geest. Als ik mijn gemeenteleden vertel over de Heilige Geest, moet ik hen eerst uitleggen dat de Heilige Geest niet uit de mensen komt, maar uit God. En dat de Heilige Geest dan wel uit God komt, maar dat Hij er niet de oorzaak van is dat God goede dingen doet, want dat zou een Tachoni dan denken. Als dat misverstand uit de wereld is, kom ik niet meer toe aan prediking over de gaven van de Geest, of de Heilige Geest als Trooster.”

Gods Woord dichtbij

Daarom kijkt Sifuma zo uit naar de Bijbel in zijn eigen taal. “Ik realiseer me dat ik dingen moet blijven uitleggen. Het navolgen van Christus vraagt dat we op een nieuwe manier naar de werkelijkheid leren kijken. Maar een goede Bijbelvertaling helpt om vaste woorden en verklaringen te hebben voor zaken die je als mens moeilijk kunt bevatten. Omdat we geen eigen Bijbel hebben, moet ik elke keer als de Heilige Geest ter sprake komt, opnieuw die uitleg geven. Doordat we zonder eigen Bijbel leven, kunnen we als gemeente nauwelijks geestelijk groeien. Daarom verlang ik zo naar deze Bijbelvertaling: niet alleen voor mijzelf, maar ook voor mijn gemeenteleden.

“Met een Bijbel komt het Woord van God dicht bij de mensen. En leggen we vast hoe we vanuit onze eigen cultuur om moeten gaan met dingen in de Bijbel die juist voor ons moeilijk te begrijpen zijn. Ik denk dat ieder volk weer andere moeilijke onderwerpen in de Bijbel tegenkomt. Voor het ene volk is dat rijkdom, voor het andere volk heersen of dienen. Als kerk wil je met die moeiten van je volk kunnen omgaan vanuit het Woord van God. Alleen een Bijbel in onze eigen taal maakt dat mogelijk.”

Dit artikel verscheen onlangs in Wycliffe Nieuws. Meewerken aan het Bijbelvertaalwerk in Kenia? Dat kan! Bid mee via de Wycliffe Gebedskalender of steun het werk financieel.